Τις ημέρες που ακολούθησαν τον θάνατο του Στιβ Τζομπς, τα ΜΜΕ σε όλον τον κόσμο, από τα πιο μικρά μπλογκ μέχρι τα μεγαλύτερα τηλεοπτικά δίκτυα, φάνηκαν να επιδίδονται σε έναν αγώνα για το ποιος θα εκφραστεί πιο υπερβολικά ως προς την ποιότητα του εκλιπόντος συνιδρυτή της Apple. Ακούσαμε ότι ο Στιβ Τζομπς ήταν «ο Έντισον της εποχής μας», «ο Ντα Βίντσι της εποχής μας», «ο μεγάλος οραματιστής της Σίλικον Βάλεϊ», «ο άνθρωπος που άλλαξε τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων» κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ. Και καθώς οι μέρες περνούν και οι χρήστες της Apple αρχίζουν να εξοικειώνονται (;) με την ιδέα ότι πλέον ζουν σε έναν κόσμο χωρίς τον Στιβ Τζομπς, δεν μπορώ παρά να εκφράσω τον προβληματισμό μου για όλον τον θόρυβο που ακολούθησε την αποχώρησή του από αυτόν τον κόσμο.
Ξεκαθαρίζω εξ αρχής ότι μιλάω από τη θέση του ανθρώπου που δεν είχε ποτέ κανένα προϊόν της Apple· ο λόγος είναι ότι πάντα τα έβρισκα υπερτιμημένα, δύσχρηστα και περιορισμένα. Ξέρω ότι με την άποψή μου αυτή θα διαφωνήσουν όλοι όσοι τα χρησιμοποιούν (και όλοι όσοι θέλουν να τα χρησιμοποιήσουν), όμως καθένας ζητάει –τελικά- από τα προϊόντα τεχνολογίας αυτό που χρειάζεται και για τις δικές μου ανάγκες τα Apple ήταν πάντα αδικαιολόγητα ακριβά. Δεν εντυπωσιάστηκα ποτέ από το ντιζάιν τους (ίσως λόγω των σχέσεών μου με μια χώρα που εισηγήθηκε τη μίνιμαλ λογική στον σχεδιασμό πριν από τουλάχιστον 500 χρόνια) και, κυρίως, δεν μπόρεσα ποτέ να χωνέψω τη νοοτροπία αποκλειστικότητας (τεχνολογικής και όχι μόνο) που τα συνοδεύει.
Και εδώ ακριβώς μπαίνει το βασικό μου πρόβλημα με τον Στιβ Τζομπς: όντας επιχειρηματίας και όχι tech, καλλιέργησε αυτή τη νοοτροπία αποκλειστικότητας σε όλα τα επίπεδα που μπορούσε, προσπαθώντας (και, βεβαίως, δικαιολογημένα), να πουλήσει όσο καλύτερα γίνεται την εταιρεία του και τα προϊόντα της. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η Apple να παραμείνει για πολλά χρόνια και, εν πολλοίς, να είναι ακόμα, μια πλατφόρμα, ένα «οικοσύστημα» (όπως έχει γίνει της μόδας να λέγεται τα τελευταία χρόνια) το οποίο ελέγχεται αποκλειστικά από μια εταιρεία –όσοι έχουν δει το θρυλικό διαφημιστικό σποτ «1984» με το οποίο ανακοινώθηκε στις ΗΠΑ η έλευση του Macintosh, ας ξανασκεφτούν αν τελικά η Apple διαφέρει από τον Big Brother/IBM που σατίριζε τότε.
Ως Ιντερνετάς, πιστεύω πολύ στα ανοιχτά συστήματα –το TCP/IP κατάφερε τελικά να επικρατήσει και, μέσω αυτού, το Ίντερνετ κατάφερε να γίνει τόσο δημοφιλές, ακριβώς επειδή τα πάντα είναι ανοιχτά και κάθε προγραμματιστής μπορεί να δημιουργήσει αυτό που έχει στον νου του. Από την άποψη αυτή, εταιρείες όπως η Apple και οι ευαγγελιστές τους (όπως ο Στιβ Τζομπς) κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό, άσχετα από πόσο ευφάνταστα είναι σχεδιασμένα τα προϊόντα τους και άσχετα από πόσο καλά τα προωθούν. Η λογική της αποκλειστικότητας αφενός δε δημιουργεί ουσιαστικά καλά προϊόντα και αφετέρου προάγει μια θρησκευτική αντίληψη σχετικά τόσο με τα προϊόντα όσο και με τα πρόσωπα που τα επινόησαν –και αν υπάρχει κάτι που δεν έχει ανάγκη ο κόσμος μας είναι περισσότερες θρησκευτικές αντιλήψεις και θεολογικού τύπου διαμάχες μεταξύ χρηστών του MacOS και των Windows, του Android ή οποιασδήποτε άλλης πλατφόρμας. Η ζωή μας είναι αρκετά περίπλοκη για να χρειαζόμαστε περισσότερα πράγματα που να μας χωρίζουν –ιδιαίτερα δε αν τα πράγματα αυτά δεν είναι, σε τελική ανάλυση, παρά το προϊόν της προσπάθειας ενός (ομολογουμένως χαρισματικού) επιχειρηματία να βγάλει μερικά εκατομμύρια ακόμα...
Σχόλια