Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία γιατί φέρνει στην επιφάνεια τη μεταμόρφωση των ΜΜΕ στην μετά-Internet εποχή (και γιατί μπορεί κάποτε να γίνει σενάριο για ταινία!) Πρόκειται για την αποκάλυψη του Μαρτίου από το «Newsweek» ότι το πρόσωπο πίσω από το κρύπτο-νόμισμα Bitcoin είναι ο 65χρονος αμερικάνο-ιάπωνας μηχανικός Ντόριαν Νακαμότο –όπως και άλλοι, είχαμε γράψει για το θέμα τότε καθώς ο αντίκτυπος στην online κοινή γνώμη ήταν τεράστιος. Και το θέμα ξαναήρθε στην επικαιρότητα εχθές, όταν ο κ. Νακαμότο, ανακοίνωσε ότι θα κινηθεί νομικά εναντίον του περιοδικού, ζητώντας μάλιστα την οικονομική βοήθεια της online κοινότητας για να το κάνει.
Στους μήνες που μεσολάβησαν, υπήρξαν αμέτρητες αναλύσεις και από τις δύο πλευρές του φράκτη –η καλύτερη που είδα εγώ τουλάχιστον προέρχεται από τον Μάικ Χερν του New York Public Radio ο οποίος έχει καταγράψει στο site του όλες τις ανακολουθίες που περιέχει το ρεπορτάζ του «Newsweek». Αν και ο ίδιος εκφράζει τη θέση του σε χαμηλούς τόνους, η παράθεση των σημείων και των γεγονότων αρκεί –αν μη τι άλλο- για να αμφισβητήσει κανείς σοβαρά την εγκυρότητα του αρχικού δημοσιεύματος. Ακόμα πιο ενδιαφέρουσες ωστόσο, είναι οι αναλύσεις των Τζέι Ρόσεν και Φέλιξ Σάλμον επειδή δίνουν μια πολύ καλή εξήγηση σχετικά με το ουσιαστικό πρόβλημα του περιοδικού.
Κατά τους κ.κ. Σάλμον και Ρόσεν, αυτό που συνέβη στην περίπτωση «Newsweek»/Nακαμότο είναι η αδυναμία της διοίκησης του περιοδικού και της συντάκτη του άρθρου να συνειδητοποιήσουν πώς λειτουργούν πλέον τα ΜΜΕ: το κύρος ενός τίτλου στο περίπτερο δεν εξασφαλίζει την αξιοπιστία του καθώς ένα μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού παρακολουθεί εξίσου (αν όχι περισσότερο) ένα παράλληλο σύμπαν όπου πολλοί έχουν και τα μέσα και τη διάθεση να απαντήσουν σε ένα δημοσίευμα. Και που όταν το κάνουν, το κάνουν χρησιμοποιώντας ένα μέσο που πλέον απευθύνεται σε πολύ περισσότερο κόσμο από ό,τι ένα χάρτινο περιοδικό –ακόμα και αν αυτό έχει ιστορία 80 και παραπάνω χρόνων.
Όπως επισημαίνουν οι Σάλμον και Ρόσεν, αν το «Newsweek» ήθελε να κάνει μια έρευνα σε βάθος θα μπορούσε να αξιοποιήσει το Internet και την κοινότητά του –ακόμα και αν δεν το έκανε (προκειμένου να μη χάσει την, αμφίβολη όπως αποδείχθηκε- αποκλειστικότητα) θα μπορούσε να φέρει τον διάλογο υπεράσπισης του άρθρου online. Μην κάνοντας τίποτα από τα δύο, βρίσκεται στην ουσία εκτεθειμένο σε όλες τις κατηγορίες περί «ερασιτεχνικής, ευκαιριακής και αισθησιακής δημοσιογραφίας» που όλοι όσοι ζουν στο Δίκτυο έχουν συνδέσει με τα παραδοσιακά ΜΜΕ. (Ότι το επίμαχο άρθρο ήταν το εξώφυλλο που το περιοδικό επέλεξε για να σηματοδοτήσει την αναγέννησή του στο χαρτί μετά από έναν χρόνο παρουσίας μόνο στο Internet επιβεβαιώνει τις κατηγορίες αυτές.)
Δεν είναι σίγουρο πώς θα εξελιχθεί η μήνυση του κ. Νακαμότο εναντίον του «Newsweek» όμως αν τελικά δικαιωθεί, το πλήγμα που θα δεχθεί το περιοδικό θα είναι τόσο μεγάλο που, προσωπικά τουλάχιστον, αμφιβάλλω πολύ για την περαιτέρω πορεία του. Όσοι ζούμε από κοντά τον κόσμο των παλιών ΜΜΕ και του Internet, έχουμε γίνει μάρτυρες των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο πρώτος από την επικράτηση του δεύτερου και της ποικιλίας των τρόπων που επιλέγονται για την αντιμετώπισή τους. Όμως όπως και να ‘χει, η τσαπατσούλικη δημοσιογραφία δεν μπορεί να συγκαταλέγεται στους τρόπους αυτούς: όσο κακή ήταν την εποχή της παντοδυναμίας των εφημερίδων, άλλο τόσο κακή είναι σήμερα –η διαφορά είναι ότι σήμερα είναι πολύ πιο εύκολο να εκτεθεί.
Σχόλια