Για μια ακόμα φορά παρακολούθησα τα πολιτικά τεκταινόμενα στην Ελλάδα κυρίως από το Internet και για μια φορά ακόμα εντυπωσιάστηκα από το πόσο τα ψηφιακά Μέσα έχουν συμβάλλει στη διαμόρφωση της πολιτικής συνείδησης μιας ολόκληρης γενιάς. Όσοι ενδιαφέρονται πραγματικά να συμμετάσχουν στα κοινά έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν –και το κάνουν- πολύ πιο ώριμα από ό,τι παλιότερα –αν το αποτέλεσμα της κάλπης της προηγούμενης Κυριακής δεν ικανοποίησε όλους όσους πιστεύουν ότι έχουν αυξημένα δικαιώματα στην τεχνολογία είναι δικό τους πρόβλημα.
Βεβαίως για μια ακόμα φορά, το επίπεδο του διαλόγου ήταν χαμηλό –σημαντικά συνέβαλλε σ’ αυτό και η διαρκής επιδείνωση της καθημερινότητας ειδικά μετά τα capital controls αλλά και η ίδια η φύση του δημοψηφίσματος: όταν τα πάντα συνοψίζονται σε ένα ερώτημα, είναι πολύ εύκολο να υπάρξει πόλωση και τις τελευταίες δέκα μέρες την είδαμε όλοι, συχνά στις πιο ακραίες της εκφράσεις. Όπως χαριτολογούσε πρόσφατα ένας φίλος (και σατίρισαν αρκετοί) οι εργαζόμενοι στη Facebook θα πρέπει να μπήκαν σε σοβαρό προβληματισμό για τη λειτουργία των αλγορίθμων τους με τον καταιγισμό των unfollow και των block που καταγράφηκαν σε τόσο μικρό διάστημα.
Το φαινόμενο δείχνει μεταξύ άλλων πόσο δρόμο έχει να διανύσει η κοινωνία μας τουλάχιστον online: μια τεράστια μερίδα συμπολιτών μας φάνηκε να αγνοεί ότι η συμπεριφορά της στο Δίκτυο έχει αντίκρισμα και στον πραγματικό κόσμο και επιδόθηκε σε ένα όργιο ακραίων θέσεων, εκφράσεων και χαρακτηρισμών απέναντι στους εκφραστές της αντίπαλης «παράταξης». Κατανοητό μεν (το Internet προσφέρεται για λεονταρισμούς και απερισκεψίες) όμως οι άνθρωποι αυτοί θα πρέπει μετά την νίκη (ή την ήττα) να συνεχίσουν να συνυπάρχουν με τους ανθρώπους τους οποίους ως εχτές αποκαλούσαν «προδότες».
Το ακόμα χειρότερο είναι ότι τα λόγια στο Internet μένουν και κάνουν τη λήθη ακόμα πιο δύσκολη. Τόσο οι μεν, όσο και οι δε μπορούν (και είμαι βέβαιος ότι το κάνουν ήδη) να δουν και να ξαναδούν τι έγραψαν και τι διάβασαν όλο αυτό το διάστημα, πράγμα που αναμφίβολα θα παίξει ρόλο στις σχέσεις τους από εδώ και πέρα. Και ενδεχομένως, αναλόγως των εξελίξεων, θα τις κάνει ακόμα χειρότερες –αν η κυβέρνηση δε διαχειριστεί το «όχι» σύμφωνα με τις προσδοκίες των υποστηρικτών του, οι υποστηρικτές του «ναι» δε θα αφήσουν την ευκαιρία για θριαμβολογία να πάει χαμένη. Και το αντίστροφο.
Τα παραπάνω έκαναν πολλούς να αισθανθούν ότι ένα ακόμα στρώμα απαισιοδοξίας ήρθε να ακουμπήσει πάνω στα ήδη υπάρχοντα και διαμορφωμένα από την πολιτική και την οικονομική κατάσταση. Προσωπικά –και ίσως σ’ αυτό να βοηθάει και η απόσταση- δε συμμερίζομαι την απαισιοδοξία αυτή: όντας αμετανόητος και σκληροπυρηνικός οπαδός της ατομικής ευθύνης, πιστεύω ότι ακριβώς αυτή η διαρκής έκθεση των απόψεων και των θέσεων ενός εκάστου θα συμβάλλει πολύ στην ανάληψή της ακόμα και από αυτούς που την αποφεύγουν μεθοδικά.
* Από το τραγούδι "Μην με ρωτάς" (Μάνος Λοϊζος)
Σχόλια