Με αφορμή την συζήτηση για τις αναζητήσεις Google των Ελλήνων το 2017 (σχετικά στο dEasy εδώ) είπα να διαβάσω, μέρες που είναι, το βιβλίο Everybody Lies: Big Data, New Data, and What the Internet Reveals About Who We Really Are, του Seth Stephens-Davidowitz. Η βασική του ιδέα είναι απλή, και εμένα τουλάχιστον με πείθει: Ο μόνος τρόπος να καταλάβει κανείς πραγματικά τι σκέφτεται μια κοινωνία είναι μέσω των internet searches καθενός από τους πολίτες της. Οι δημοσκοπήσεις αποτυγχάνουν επειδή σήμερα το τι είναι κοινωνικά αποδεκτό έχει επιβληθεί στο άτομο. Με άλλα λόγια, ο μέσος πολίτης δύσκολα θα απαντούσε σε μια άγνωστη φωνή στο τηλέφωνο ότι, για παράδειγμα, θα ψηφίσει ακροδεξιά ή ακροαριστερά κόμματα ή ότι συμπαθεί έναν «γραφικό» πολιτικό ή ότι προτιμά τα κουτσομπολιά από τη συζήτηση για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Ενώ κάτι τέτοιο δεν θα το παραδεχόταν ποτέ ενώπιον τρίτων, και μάλιστα αγνώστων, μόνος του στην ησυχία του σπιτιού του μπορεί κάλλιστα να το αναζητήσει στο internet.
Το ίδιο άλλωστε ισχύει σε άλλα, εξίσου ευαίσθητα, ζητήματα. Μπορεί τα επίσημα στοιχεία να βεβαιώνουν ότι το 2 με 3% των ανδρών στις ΗΠΑ είναι ομοφυλόφιλοι, και διάφορα ανεπίσημα να ανεβάζουν το ποσοστό στο 10%, όμως βάσει των Google searches διαφόρων γκρουπ (για παράδειγμα, το ερώτημα «is my husband gay» από υποψιασμένες συζύγους ξεπερνά κατά 10% το ερώτημα «is my husband cheating») φαίνεται ότι σωστότερο είναι το 5%. Ό,τι δηλαδή κανείς ίσως ντρέπεται ή φοβάται να πει σε έναν ερευνητή που τον κοιτά καθώς συμπληρώνει το ερωτηματολόγιο ή σε ένα ερωτηματολόγιο που δεν πιστεύει ότι είναι πράγματι ανώνυμο, το ψάχνει στο internet όταν βρεθεί μόνος με το laptop του.
Ο συγγραφέας θεωρεί ότι τα internet searches, και τα big data εν γένει, αν δεν αντικαταστήσουν πάντως είναι χρήσιμα για να διορθώσουν τις δημοσκοπήσεις, έρευνες και άλλες αναλύσεις που φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια είτε αποτυγχάνουν να προβλέψουν είτε ανακοινώνουν απροσδόκητα ευρήματα.
Για τη διαπίστωση αυτή, αν υποτεθεί ότι ισχύει, υπάρχουν πολλά που μπορεί να ειπωθούν, από το αν είναι τελικά καλό το σημείο που φτάσαμε να ντρέπεται ο μέσος πολίτης για τις πολιτικές του προτιμήσεις, μέχρι το αν τα Google searches που τόσο εμπιστεύεται είναι πράγματι ανώνυμα και δεν θα χρησιμοποιηθούν κάποτε εναντίον του.
Και η Ελλάδα; Η Ελλάδα ακολουθεί, όπως φαίνεται, το άρτος και θεάματα που ξεκίνησαν να δουλεύουν οι αρχαίοι Έλληνες και τελειοποίησαν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες. Επομένως, τα παράπονα για το επίπεδό μας τα θεωρώ κάπως υποκριτικά. Για εμένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον θα είχε όχι η κορυφή (αυτή νοιάζει μόνο τα celebrities και τους πρωθυπουργούς) αλλά η μέση και προς τα κάτω της κατάταξης. Είναι εκεί που η δυναμική των μικρών ομάδων θα γινόταν φανερή. Επειδή, όπως είπε και ο ποιητής, είναι των Ελλήνων οι παρέες, όχι ολόκληρη η κοινωνία, που φτιάχνουν ιστορία.
Σχόλια