Ανήκω σε κείνη τη γενιά που έχει περάσει όλα τα στάδια σε σχέση με τις ευχετήριες κάρτες των Χριστουγέννων. Κατά τη δεκαετία του 1990 οι έντυπες ευχετήριες κάρτες ήταν ο κανόνας. Ακόμα θυμάμαι τις εκατοντάδες εκτυπώσεις σε «καλό» χαρτί σε, πρωτοείδωτους τότε, laser εκτυπωτές προσωποποιημένων μαζικών ευχετήριων καρτών που το mail merge του MS Word έκανε προσιτές σε όλους. Μετά, «φακέλιασμα» με το χέρι, μεταφορά σε σάκο στο ταχυδρομείο και άπειρες ώρες για την ταχυδρόμηση μιας-μιας.
Από τη μεριά του αποδέκτη, οι κάρτες που καθένας μας δεχόταν ήταν αντικείμενο υπερηφάνειας και ενίοτε επαγγελματικού ανταγωνισμού. Μισοανοιγμένες τις παρατάσσαμε στα γραφεία μας, τεκμήρια πόσο μας εκτιμούν οι πελάτες και οι συνεργάτες μας. Όσο περισσότερες, τόσο καλύτερα.
Η έντυπη κάρτα άντεξε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας 2000. Κάπου τότε άρχισαν τα μαζικά emails. Το χαρτί αντικαταστάθηκε από τα ευχετήρια emails, και για ένα-δυο χρόνια αυτό έφερε μια ευπρόσδεκτη οικονομία τόσο σε κόπο όσο και σε χρήμα – οι ευχετήριες κάρτες είχαν κάποιο κόστος ενώ τα email ήταν δωρεάν.
Σιγά-σιγά καταλάβαμε ότι αυτό δεν ήταν σωστό. Το ότι δεν στέλνεις χαρτί δεν σημαίνει ότι τη γλιτώνεις φθηνά. Αντιθέτως, τα χρήματα που θα δαπανούσες εκεί, και ακόμα περισσότερα, θα έπρεπε να προσφερθούν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Στην αρχή τέτοια email, με ευχές για τα Χριστούγεννα αλλά και ρητή αναφορά στον υποστηριζόμενο φιλανθρωπικό σκοπό, τα φτιάχναμε με το χέρι, αφού οι ελληνικές τουλάχιστον φιλανθρωπικές οργανώσεις επέμεναν για καιρό να μην παρέχουν αντίστοιχη ηλεκτρονική δυνατότητα.
Φέτος παρατηρώ ότι για παράδειγμα το Χαμόγελο του Παιδιού διαθέτει επιτέλους χριστουγεννιάτικη ηλεκτρονική κάρτα. Δεν γνωρίζω πότε προστέθηκε αυτή η δυνατότητα. Όποτε και να ήταν, νομίζω ότι άργησε. Ήδη φέτος ο όγκος των ευχετηρίων email στο inbox μου έχει πέσει αισθητά σε σχέση με άλλες χρονιές. Τι συνέβη;
Εν μέρει αυτό νομίζω ότι οφείλεται στην αφαίρεση του θρησκευτικού χαρακτήρα από τα Χριστούγεννα. Καθώς το Merry Christmas αντικαθίσταται από το Season’s Greetings ατονεί η ανάγκη να ευχηθεί ο ένας στον άλλον ακόμα και ηλεκτρονικά. Εύχεται ποτέ κανείς στον άλλον Καλές Διακοπές;
Επίσης νομίζω ότι έχει γίνει αντιληπτό πως οι μαζικές αποστολές ευχετηρίων email περισσότερο ως spam μπορεί να ερμηνευτούν παρά ως πραγματικές ευχές. Ποιος άραγε θα πιστέψει ότι ένα μαζικό email από μια επιχείρηση που μας εύχεται Καλά Χριστούγεννα έχει μεγαλύτερη αξία από το συνηθισμένο newsletter της που μας στέλνει κάθε τρίμηνο;
Αυτό που πρέπει τώρα όμως να σημειώσω είναι ότι όλα τα παραπάνω αφορούν τις επαγγελματικές ευχετήριες κάρτες των Χριστουγέννων. Οι προσωπικές διατήρησαν την αξία τους, αν δεν την αύξησαν κιόλας. Όλα αυτά τα χρόνια η λήψη μιας προσωπικής κάρτας από το ταχυδρομείο, με χειρόγραφο μήνυμα και προσωποποιημένες ευχές πάντα προκαλεί συγκίνηση, και συχνά οι κάρτες αυτές τοποθετούνται ακόμα και σαν στολίδια στο χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Νομίζω δηλαδή ότι τελικά αυτό που εκτιμάται, ανεξαρτήτως του digital ή του πραγματικού κόσμου, είναι ο ανθρώπινος κόπος. Αν κάποιος μπει στον κόπο να διαλέξει και να αγοράσει έντυπες κάρτες, να σκεφτεί ευχές, να τις γράψει με το χέρι και να τις ταχυδρομήσει, τότε αυτό έχει μια αξία που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Το mail merge του MS Word και οι online μηχανές αποστολής newsletters, πολύ μικρότερη.
Στο ίδιο πλαίσιο, ο ανθρώπινος κόπος θα μπορούσε να είναι και ψηφιακός. Αν κάποιος μπει στον κόπο να γράψει ένα προσωποποιημένο email, να διαλέξει γραφικά και να το στείλει σε έναν αποδέκτη, θεωρώ ότι και αυτό έχει την αξία του. Ή, στο ίδιο πλαίσιο, το να διαλέξει ένα χαρούμενο video clip ή κάτι παρόμοιο – και αυτό ενσωματώνει κόπο και ενασχόληση. Κι ας μην μπορούν όλα αυτά να εκτυπωθούν και να μπουν δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο, είναι τελικά, όπως πάντα, η σκέψη του συνανθρώπου που μετρά και όχι η ψηφιακή ή έντυπη ενσωμάτωσή της.
Σχόλια