Αφορμή για το σημείωμα αυτό είναι μια πολύ σωστή παρατήρηση του Π. Ανδριανέση στη Ναυτεμπορική της Δευτέρας, 16.11. Εκεί, στο άρθρο «Η ανοιχτή διακυβέρνηση κλείνει το site του έλληνα πρωθυπουργού» σημειώνει ότι το opengov.gr αντικατέστησε χωρίς κανείς να ερωτηθεί το primeminister.gr, το site δηλαδή του εκάστοτε Έλληνα πρωθυπουργού (από την εποχή Σημίτη ακόμα, αν δεν απατώμαι). Στο primeminister.gr δημοσιευόταν υλικό (δελτία τύπου, ομιλίες, ανακοινώσεις κοκ.) σχετικό με τη λειτουργία της εκάστοτε κυβέρνησης. Τώρα όλο αυτό το υλικό χάθηκε ή τουλάχιστον η τύχη του αγνοείται.
Το υλικό όμως αυτό, όπως και το υλικό κάθε (κυβερνητικού κυρίως) ιστότοπου ανήκει στην ιστορία της χώρας και όχι στον εκάστοτε νέο πρωθυπουργό, που θα επιλέξει να το διαγράψει μέσα σε μια μέρα. Σε αυτό συγκεντρώνεται με τον καιρό ανεκτίμητο αρχειακό υλικό για πρόσωπα και καταστάσεις. Ανήκει στις επόμενες γενιές, για να το μελετήσουν και ν' αναφέρονται σε αυτό, δεν είναι δικό μας πλέον για να το διαχειριζόμαστε κατά βούληση.
Το ζήτημα βέβαια σχετίζεται τελικά με την «αποθήκευση» του ιντερνετ. Καθώς όλο και περισσότερα πράγματα συμβαίνουν on-line, οι ιστότοποι αποκτούν (και) ιστορική αξία. Τα sites κυβερνητικών οργανισμών αλλά και τα ειδικού σκοπού sites (πχ. Ολυμπιακών Αγώνων, εθνικών εκλογών κοκ.) αποτελούν δημόσια περιουσία. Πολλές φορές το περιεχόμενό τους, όπως συνέβη τώρα με το primeminister.gr διαγράφεται από μια προσωρινή ατυχή επιλογή. Μαζί του όμως χάνεται ένα κομμάτι ιστορίας. Αν αναλογιστεί κανείς μάλιστα ότι από όλο αυτό το υλικό μόνο μέρος του διατηρείται σε χαρτί, φαίνεται ότι το υλικό αυτό χάνεται για πάντα.
Το θέμα δεν αφορά απαραιτήτως μόνο ιστότοπους δημόσιων οργανισμών ή ειδικού σκοπού. Sites από ΜΜΕ ή blogs συμμετέχουν έντονα στο διεθνές γίγνεσθαι και είναι απαραίτητα για να καταλάβουν οι επόμενες γενιές πως σκεφτόμαστε και γιατί ενεργούμε όπως ενεργούμε σήμερα. Όμως το Περιεχόμενο αυτό σπάνια τηρείται σε χαρτί: τα περιοδικά και οι εφημερίδες τηρούν βέβαια αρχείο, αλλά μόνο των έντυπων εκδόσεών τους όχι και των blogs των συντακτών τους. Τα blogs χωρίς έντυπο τρόπο έκφρασης είναι καταδικασμένα να διαγραφούν κάποτε από τους servers όπου (αποκλειστικά, και με δαπάνη των συντακτών τους) τηρούνται.
Η συζήτηση είναι διεθνής. Εκτός Ελλάδας ήδη εθνικές βιβλιοθήκες αντιλαμβάνονται ότι τα αρχεία τους πρέπει πλέον να περιλαμβάνουν και το ψηφιακό αποτύπωμα της χώρας τους, και λαμβάνουν μέτρα προς τούτο. Στην Ελλάδα φαίνεται ότι αντιλαμβανόμαστε την ψηφιοποίηση μόνο προς τα πίσω: ψηφιοποιούμε τις συλλογές μουσείων κοκ. για να μην χαθούν αλλά δεν τηρούμε τα ψηφιακά αρχεία του σήμερα. Ούτε φαίνεται πως υπάρχει επίσημη πολιτική για τους, κυβερνητικούς τουλάχιστον, ιστότοπους να τηρούν αρχείο. Ίσα ίσα, όπως συνέβη με το primeminister.gr αποφασίζουμε με ευκολία τη διαγραφή αρχείων ετών.
Εξίσου, ιστότοποι που αφορούν, για παράδειγμα, τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 φαίνεται πως έχουν χαθεί για πάντα. Το ίδιο συμβαίνει και με ιστότοπους για παρελθούσες εκλογικές αναμετρήσεις. Όλα αυτά τα ψηφιακά αρχεία είναι πλέον ανύπαρκτα για τον ερευνητή του μέλλοντος.
Το γενικότερο θέμα της «αποθήκευσης» του ιντερνετ για την Ελλάδα το συζήτησα σχετικά πρόσφατα (περιοδικό Infocom, Σεπτέμβριος 2009, στη στήλη legal... matters). Λυπάμαι που επιβεβαιώθηκα τόσο γρήγορα και μάλιστα από μια νέα και κατά τα φαινόμενα technology-friendly κυβέρνηση. Κλείνω αυτό το σημείωμα με την κατακλείδα εκείνου του κειμένου: «Στην Ψηφιακή Ελλάδα σήμερα κανείς δεν φαίνεται να σκέφτεται και να μεριμνά για το μέλλον. Έτσι όμως είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε σε ένα διαρκές παρόν», προσθέτοντας μόνο μια παραπομπή: βλ. opengov.gr και primeminister.gr.
Σχόλια