Επειδή ένας φίλος θα με έστηνε για καμια ώρα στον καφέ και το έμαθα τελευταία στιγμή χώθηκα σ’ ένα βιβλιοπωλείο και αγοράσα ένα από τα βιβλιαράκια του Penguin – Great Ideas, είναι καταπληκτικά. Πήρα ένα με κείμενα του Μονταίν (Michel de Montaigne), κόλλησα, και είπα να τσεκάρω κάποια βιογραφικά στοιχεία. Μπήκα επομένως από το κινητό μου και το WiFi του καφέ στην Wikipedia – τι άλλο να κάνει κανείς άλλωστε για να λύσει αμέσως μια απορία του; Επειδή το βιβλιαράκι είναι στα αγγλικά, πάτησα το όνομα στα αγγλικά πρώτα, διάβασα το κείμενο και μετά είπα να τσεκάρω και το ελληνικό κείμενο για τον ίδιο άνθρωπο.
Παρατήρησα λοιπόν τα εξής (προκαταβολικά συγνώμη για την εκτεταμένη παραπομπή):
(1) αγγλικό κείμενο: «In his own time, Montaigne was admired more as a statesman than as an author. [...] In time, however, Montaigne would be recognized as embodying, perhaps better than any other author of his time, the spirit of freely entertaining doubt which began to emerge at that time. He is most famously known for his skeptical remark, 'Que sais-je?' ('What do I know?'). Remarkably modern even to readers today, Montaigne's attempt to examine the world through the lens of the only thing he can depend on implicitly — his own judgment — makes him more accessible to modern readers than any other author of the Renaissance. Much of modern literary non-fiction has found inspiration in Montaigne and writers of all kinds continue to read him for his masterful balance of intellectual knowledge and personal story-telling».
(2) ελληνικό κείμενο: «Ο Μισέλ ντε Μονταίν (1533-1592) επίσης Μοντέν, Μονταίνι σύμφωνα με τον Δρακονταείδη και Μονταίνιος θεωρείται τελευταίος ουμανιστής της Αναγέννησης, αλλά και θεμελιωτής ενός ιδιόμορφου σκεπτικισμού επηρεασμένου από τον ακαδημαϊκό σκεπτικισμό του Πλάτωνα και του Πύρρωνα. Η ιδιομορφία του σκεπτικισμού του έγκειται στη διδασκαλία της πιστιοκρατίας, σύμφωνα με την οποία οι θεμελιώδεις αλήθειες δεν είναι δυνατόν να αποδειχτούν μέσω του ορθολογισμού, αλλά είναι δυνατόν να τις συλλάβει κανείς μέσω της πίστης. Ο Μονταίν υποστήριξε την αδυναμία του λόγου να αποκαλύψει την αλήθεια, κάτι που γίνεται μόνο με τη χάρη του θεού» (η υπογράμμιση δική μου).
Παραξενεύτηκα. Εντάξει με τον Πλάτωνα και τον Πύρρωνα, Έλληνες είμαστε, ελληνοκεντρικά βλέπουμε τον κόσμο. Αυτό το «αδυναμία του λόγου να αποκαλύψει την αλήθεια, κάτι που γίνεται μόνο με τη χάρη του θεού» που στο καλό το βρήκε ο συντάκτης του λήμματος????? Από όσα (ελάχιστα) εγώ γνωρίζω και φαίνονται και μέσα από το βιβλιαράκι που είχα στα χέρια μου ο άνθρωπος μάλλον σκεπτικιστής ήταν – που ο θεός?????
Είπα, ίσως εγώ έχω λάθος. Οι άγγλοι είναι γνωστοί άθεοι κλπ κλπ (όλα τα στερεότυπα). Άλλωστε η παραπομπή στο ελληνικό λήμμα στην Wikipedia δείχνει στον Πελεγρίνη. ΟΚ, μάλλον σφάλλω. Είπα να το δω λίγο παραπάνω – στα γερμανικά και γαλλικά λήμματα για παράδειγμα.
Το γερμανικό, ούτε ίχνος για θεό. Μάλλον τους διέφυγε. Το γαλλικό (το κατ’ εξοχήν αρμόδιο, γάλλος ήταν), ακόμα χειρότερα, «S'il croit en Dieu, il se refuse à toute spéculation sur sa nature [...]». Αν καν πίστευε στον Θεό, λέει το γαλλικό λήμμα, κλπ κλπ κλπ. Το ελληνικό όμως μας βεβαιώνει ότι όχι μόνο πίστευε αλλά και «υποστήριξε την αδυναμία του λόγου να αποκαλύψει την αλήθεια, κάτι που γίνεται μόνο με τη χάρη του θεού».
Προς θεού, δεν έχω τίποτα με τη θρησκευτικότητα, ίσα ίσα, σε ελεύθερη κοινωνία ζούμε άλλωστε. Δεν μπορώ όμως να μην παρατηρήσω πως, αν βάλει κανείς δίπλα-δίπλα τα τέσσερα λήμματα, το ελληνικό θα βγει εθνοκεντρικό και, ίσως, θεοκρατικό. Επομένως, αν κάποιος αναζητά αντικειμενική κατά το δυνατόν ενημέρωση, καλύτερα να επισκεφθεί τα ξενόγλωσσα λήμματα. Μέχρι πότε άραγε θα συνεχίσει να συμβαίνει αυτό; Ιδιαίτερα όταν, στο σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον, η ιντερνετική εθνική παρουσία δηλώνει, μεταξύ άλλων, και επίπεδο πολιτισμού;
Σχόλια