Είμαι σίγουρος πως έχεις πολλά διαβάσει για την -προβληματική- σχέση των ΜΜΕ με το Internet, αλλά ένα πάνω ένα κάτω δεν θα χαλάσει τη σούπα νομίζω.
Προ ημερών, λοιπόν, γράψαμε στο deasy για τον "φόρο links" που προτίθεται να επιβάλει η Ισπανία στους διάφορους aggregators (π.χ. Google News), με τα έσοδα να κατευθύνονται στους παραγωγούς περιεχομένου, βασικά στα ειδησεογραφικά sites.
Δεν πρωτοτυπούν οι Ισπανοί. Ανάλογες ζυμώσεις γίνονται στη Γαλλία ή τη Γερμανία, στα μέρη μας δημιουργούνται ενώσεις εκδοτών με σκοπό (ή όνειρο) να διεκδικήσουν ένα μέρος από την πίτα της Google και της κάθε Google.
Τα δύο μου σεντς που λέμε και στο Internet: Το να επιβάλλεις χρέωση για κάθε είσοδο στο site σου είναι ανεδαφικό και ατελέσφορο εκτός και αν έχεις μια εξειδικευμένη έκδοση, μία έκδοση που παραδοσιακά γράφει κάτι και το διαβάζουν όλοι, π.χ. οι Financial Times. Το κύρος των FT δεν θα τρωθεί ούτε καν τη στιγμή που θα σταματήσουν να βγαίνουν στο χαρτί.
Αλλά μπορεί όλοι να το κάνουν αυτό; Το Internet δεν είναι περίπτερο που πήγαινες έπαιρνες μία εφημερίδα και έφευγες να τη διαβάσεις. Δεν θα δημιουργηθούν παράλληλες μικρές ροές συνδρομητών προς τις διαδικτυακές εκδόσεις π.χ. των Νέων, της Καθημερινής ή της Αυγής (τυχαία η επιλογή των ονομάτων).
Ακόμα και αν επιχειρήσουν να το πράξουν, ας δούμε τι κάνουν οι FT. Εχουν κοντά στους 20 εκατ. επισκέπτες καθημερινά, από αυτούς γύρω στα 2 εκατ. κάνουν χρήση της δωρεάν εγγραφής και συνδρομή πληρώνουν κοντά στο μισό εκατομμύριο χρήστες. Μα μόνο 500.000; Οι FT πουλάνε στο περίπτερο κοντά στα 300.000 φύλλα και αν κάνω κάπου λάθος στους αριθμούς ευχαρίστως να με διορθώσετε. Εν κατακλείδι, οι FT βλέπουν το χρώμα του χρήματος από το 2,5% των επισκεπτών τους. Θυμίζω πως online στην Ελλάδα είμαστε δεν είμαστε 5,5 εκατ. ψυχές, το 2,5% όλου του online πληθυσμού είναι χοντρικά 170.000 νοματαίοι. Σαφώς περισσότεροι από ό,τι πουλάει μια κυριακάτικη εφημερίδα αλλά φτάνουν; Προφανώς όχι.
Ωραία, άρα τι ή μάλλον τι έχει το έρμο και ψοφάει; Πάμε σε έναν άλλο χώρο, αυτόν της ψυχαγωγίας. Πάρε το Spotify ή το Napster. Σε αντίθεση με το iTunes που πρώτο εισήγαγε επιτυχημένα το μοντέλο των μικρο-πληρωμών στο Internet, οι εν λόγω υπηρεσίες δεν σου πουλάνε μουσικά κομμάτια, αλλά το δικαίωμα να ακούς μουσικά κομμάτια. Δεν είναι ίσως πετυχημένα από πλευράς κερδοφορίας; Κάποια στιγμή θα γίνουν (το καλό που τους θέλω).
Αραγε, αν υπήρχε ένα online περίπτερο που θα συνδύαζες τις δικές σου λίστες περιεχομένου, για παράδειγμα, το κύριο άρθρο της Αυγής, τα σκίτσα της Καθημερινής και τα ρεπορτάζ των Νέων (πάλι τυχαίες οι αναφορές, κάνε τους δικούς σου συνδυασμούς), θα το επισκεπτόσουν; Μάλλον όχι. Αν προσδιορίζεσαι πολιτικά προς τα αριστερά πολύ πιθανό να μην θες να ανοίξεις την Χ Καθημερινή και αν βρίσκεσαι στα δεξιά δεν θα θες να διαβάσεις αράδα από την Χ Αυγή. Οι άνθρωποι κάνουμε παρέα με αυτούς που συμφωνούμε, με τους διαφωνούντες θα τα πούμε στο καφενείο ή στο twitter αλλά ως εκεί.
Οπότε μάλλον ξεχνάμε το Spotify μοντέλο του περιπτέρου.
Αλλη ιδέα; Στις ΗΠΑ -όπου εκεί να δεις προβληματισμός για το θέμα των ΜΜΕ, της δημοσιογραφίας και του διαδικτύου- υπάρχει μια συζήτηση για το κατά πόσο η δημοσιογραφία μπορεί να στηριχτεί στην καλή διάθεση των χορηγών. Υπάρχουν παραδείγματα και κάποιες περιπτώσεις που δείχνουν πως όπως ο Μιχαήλ Αγγελος δεν προσελήφθη από το Βατικανό για να "ρίξει 3 χέρια πλαστικό στη Καπέλα Σιστίνα" έτσι και οι σύγχρονοι δημοσιογράφοι δεν θα καλούνται να γεμίζουν σελίδες για λογαριασμό ενός εργοδότη αλλά θα κάνουν τη δουλειά τους με την ευγενική υποστήριξη ενός ιδρύματος ή ενός ζάμπλουτου που θέλει ν'αλαφρώσει το κάρμα του. Φυσικά εδώ εντείνεται η συζήτηση περί διαφάνειας, αξιοπιστίας, αντικειμενικότητας. Αλλά πριν απορρίψουμε την ιδέα ας δούμε πώς το κάνει το Pro Publica.
Αν με ρωτήσεις πάντως (και καιρός να το κλείνω κάπου εδώ) αυτό το μοντέλο φορολογίας-συνδρομών-βγάζω από τη μύγα ξύγκι, δεν περπατάει για τη συντριπτική πλειονότητα των μέσων και των επαγγελματιών.
Το καλό (και το κακό μαζί) είναι ότι η εποχή που ζούμε προσφέρει τεράστιες ευκαιρίες για την εξέλιξη των μέσων και όσων (έχουν απομείνει να) εργάζονται σε αυτά.
Το θέμα είναι να τις συζητήσουμε και να μην τις ξορκίζουμε με... χαρτόσημα στην είδηση...
Τα δυο μου σεντς...
Σχόλια