Προφανώς θα ξεκινήσω παρακάμπτοντας εντελώς τη θεωρία σχετικά με το αν το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία το σαββατοκύριακο που πέρασε ήταν καθοδηγούμενο από τον ίδιο τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: η στοιχειοθέτηση μιας τέτοιας άποψης απαιτεί πολύ σοβαρότερη ενασχόληση από την απλή ανάγνωση μερικών άρθρων –το γεγονός ότι ορισμένα από τα άρθρα αυτά μεταφέρουν την εκτίμηση του Φετουλάχ Γκιουλέν δεν τα κάνει κατ' ανάγκη πιο αξιόπιστα καθώς δεν είναι περίεργο ο κ. Γκιουλέν να αντιδρά έτσι, ειδικά όταν κάποιοι στην Τουρκία τον κατηγορούν ανοιχτά ως υποκινητή του πραξικοπήματος.
Συνεπώς ας μείνουμε σ' αυτά που ξέρουμε, ήτοι στο πώς το θέμα έπαιξε στο Δίκτυο. Για μια ακόμα φορά ομολογώ ότι βρίσκομαι αντιμέτωπος με το γνωστό δίλημμα: από τη μια πλευρά, η “δημοσιογραφία των πολιτών” μας τροφοδότησε με εκατοντάδες μικρό-πληροφορίες σχετικά με τα γεγονότα στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, ειδικά από τη στιγμή που τα επίσημα ΜΜΕ βρέθηκαν περιορισμένα από τους πραξικοπηματίες. Και από την άλλη, η αδυναμία διασταύρωσης των στοιχείων που “μετέδιδαν” οι αυτοσχέδιοι, ερασιτέχνες ανταποκριτές, η αποσπασματικότητά τους και οι αντιφάσεις τους τα έκαναν, ουσιαστικά, άχρηστα ως στοιχεία. Ή αλλιώς, όποιος προσπάθησε να καταλάβει τι έγινε αρκούμενος μόνο στα social media, μάλλον δεν τα κατάφερε.
Όσοι δεν έτυχε να παρακολουθήσουν το θέμα ονλάιν, μπορούν να δουν το σχετικό μετά-ρεπορτάζ του “Wired”, το οποίο παρουσιάζει ανάγλυφα όλες τις διαστάσεις του προβλήματος. Και παρότι οι συντάκτες του δεν παραλείπουν τα, όχι ιδιαίτερα συγκεκαλυμμένα, σχόλια σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εφημερίδων και των “κλασικών” ΜΜΕ, η αλήθεια είναι το ίδιο τους το timeline τους διαψεύδει: μόνο από τη στιγμή που αρχίζουν να υπάρχουν επίσημες διασταυρώσεις οι ως τότε πληροφορίες αρχίζουν και παίρνουν κάποια υπόσταση πιο σοβαρή από το το “Α, υπάρχουν τανκς στους δρόμους”.
Αυτό δε σημαίνει ότι η ύπαρξη του Internet δεν έπαιξε κανέναν ρόλο στο γεγονός: μια πλειάδα ΜΜΕ, από τη “Wall Street Journal” ως το “Mashable” καταγράφουν τις αλλαγές στην τουρκική κοινωνία, αλλαγές που οφείλονται βεβαίως και στα ψηφιακά Μέσα, και που οδήγησαν στην αποτυχία του πραξικοπήματος. Και βεβαίως δεν παραλείπουν να επισημάνουν την ειρωνεία του πράγματος: ο πρόεδρος Ερντογάν έχει στραφεί επανειλημμένως κατά των social media, σε σημείο να επιβάλλει τον άμεσο περιορισμό τους, όμως ήταν χάρη σ' αυτά που μπόρεσε αυτή τη φορά να απευθυνθεί στον λαό της χώρας του –ο ίδιος και οι υποστηρικτές του.
Προσωπικά δεν έχω καμία πεποίθηση ότι τα γεγονότα του σαββατοκύριακου θα συμβάλλουν στην αλλαγή του τρόπου που η τουρκική κυβέρνηση αντιλαμβάνεται το Δίκτυο. Αν πρόκειται να υπάρξει κάποια αλλαγή αυτή θα προέλθει σε δεύτερο χρόνο και έμμσα, από τους ίδιους τους τούρκους πολίτες που είδαν στην πράξη τις δυνατότητες οργάνωσης και επικοινωνίας που τους δίνουν τα ψηφιακά Μέσα. Αν, όπως λέει ο κ. Ερντογάν, το πραξικόπημα το απέτρεψε ο τουρκικός λαός, ο ίδιος λαός μπορεί να διεκδικήσει και μια διαφορετική αντιμετώπιση των ψηφιακών του δικαιωμάτων. Και η διεκδίκηση δεν είναι απαραίτητο να συμβεί στους δρόμους.
Σχόλια