Στην αρχή νόμιζα ότι ήταν η ιδέα μου και στη συνέχεια, όταν διαπίστωσα ότι όντως έβλεπα περισσότερους ανθρώπους γύρω μου να διαβάζουν από χάρτινα βιβλία αντί για οθόνες, το απέδωσα στις ιδιομορφίες της ιαπωνικής κοινωνίας: η εκδοτική δραστηριότητα στην Ιαπωνία ελάχιστα έχει καμφθεί από τα e-books και καθημερινά εκδίδονται εκατοντάδες τίτλοι σε όλη τη χώρα. Όμως μια μικρή αναζήτηση μου έδειξε ότι η τάση έχει καταγραφεί και αλλού και από άλλους.
Το 2016 οι πωλήσεις ηλεκτρονικών βιβλίων έπεσαν κατά 17% στο Ηνωμένο Βασίλειο και κατά 18,7% στις ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, την ίδια περίοδο ανέβηκαν οι πωλήσεις των χάρτινων βιβλίων και παρότι τα ποσοστά δεν είναι ακριβώς τα ίδια (στις ΗΠΑ για παράδειγμα, οι πωλήσεις χαρτόδετων βιβλίων ανέβηκαν κατά 7,5% και αυτών με σκληρό εξώφυλλο κατά 4,1%) η τάση είναι εμφανής. Και δείχνει ότι σχεδόν 2 στους 10 ανθρώπους που εξακολουθούν να διαβάζουν, επιστρέφουν στο φορμά που είχε ταυτιστεί με το βιβλίο επί περισσότερους από πέντε αιώνες.
Κανένα από τα δημοσιεύματα που βρήκα σχετικά δε δίνει ωστόσο κάποια επαρκή –για τα δικά μου γούστα τουλάχιστον- εξήγηση για το φαινόμενο αυτό. Θέλω να πω, καταλαβαίνω και την “κόπωση της οθόνης” που επικαλούνται κάποιοι και το ότι ειδικά όταν πρόκειται για δώρα, το ψηφιακό βιβλίο φαίνεται κάπως... λίγο και το ότι ειδικά στα παιδικά βιβλία και στους οδηγούς μαγειρικής τα χάρτινα βιβλία μπορεί να είναι κάπως πιο εύχρηστα. Όμως όλα αυτά δε μου ακούγονται ικανά για να καλύψουν ποσοστά που πλησιάζουν το 20%.
Αν τολμούσα μια εξήγηση (και δη μια αισιόδοξη –σχετικά τουλάχιστον!) αυτή θα ήταν ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν αρχίσει να αισθάνονται ότι η ανάγνωση μέσω ψηφιακών συσκευών είναι κάπως ελλιπής από πλευράς επαφής, ειδικά όταν πρόκειται για κάποιον πιο απαιτητικό αναγνώστη. Πριν από πολλά, πολλά χρόνια θυμάμαι έναν θείο μου, φανατικό αναγνώστη να μιλάει με περιφρόνηση για κάποιον γνωστό του που “διάβαζε χωρίς μολύβι και χαρτί –αν είναι δυνατόν!” και με το πέρασμα του χρόνου συνειδητοποίησα ότι η σοβαρή ανάγνωση πράγματι απαιτεί συμμετοχή.
Αν η εποχή μας έχει κάνει πολλούς ανθρώπους να στρέφονται στα βιβλία για να βρουν πληροφορίες και γνώσεις τις οποίες αισθάνονται ότι το Δίκτυο προσφέρει ανεπαρκώς, μου φαίνεται λογικό οι άνθρωποι αυτοί να θέλουν να διαβάσουν επίσης με μολύβι και χαρτί. Δεν ξέρω αν πραγματικά συμβαίνει κάτι τέτοιο όμως αν όντως συμβαίνει, θα δούμε τα προσεχή χρόνια αρκετές ενδείξεις και είμαι βέβαιος ότι θα δείχνουν προς μια βελτίωση των κοινωνιών στις οποίες ζούμε. Και όχι, δεν πιστεύω ότι κάτι τέτοιο θα σημάνει κατ’ ανάγκη υποβάθμιση του Internet –μπορεί όμως να σημάνει εξυγίανσή του.
Σχόλια