Η ιστορία δημοσιεύτηκε στις αρχές του Σεπτεμβρίου αρχικά στο BBC και στη συνέχεια σε διάφορα άλλα Μέσα, φτάνοντας και στα ημέτερα και δικαίως αφού στην πραγματικότητα διαδραματίστηκε, βασικά, online –θα μπορούσε να έχει συμβεί και με τα παραδοσιακά Μέσα όμως ίσως όχι τόσο θεαματικά.
Επί τροχάδην, πρόκειται για τον φωτορεπόρτερ Εντουάρντο Μάρτινς από τη Βραζιλία ο οποίος αφού πέρασε μια ταραχώδη παιδική ηλικία έγινε φωτογράφος του ΟΗΕ και εικόνες του δημοσιεύτηκαν σε Μέσα όπως το Getty Images, η “Wall Street Journal, το Vice και το BBC της χώρας του –παράλληλα το προφίλ του στο Instagram είχε σχεδόν 125.000 followers που παρακολουθούσαν τις περιπέτειές του στη Μέση Ανατολή αλλά και την ξεκούρασή του με το σερφ.
Όλα αυτά μέχρι που το BBC της Βραζιλίας ανακάλυψε ότι ο Εντουάρντο Μάρτινς δεν υπήρχε: κάποιος, ακόμα άγνωστος, είχε συνδυάσει προσωπικά στοιχεία και φωτογραφίες από διαφορετικούς χρήστες και από πραγματικούς φωτορεπόρτερ και είχε στήσει μια εξαιρετική απάτη που διήρκεσε 4 χρόνια και του χάρισε και φήμη και χρήματα. Και στο τέλος, του επέτρεψε να εξαφανιστεί τόσο αθόρυβα όσο εμφανίστηκε –κανένα από τα λίαν επώνυμα Μέσα τα οποία εξαπάτησε δεν κατάφεραν να μάθουν ποιος ήταν.
Η ιστορία είναι ό,τι πρέπει για ταινία, κάτι ανάλογο με το “Catch Me If You Can” αλλά στο λιγότερο θεαματικό –ή ίσως και στο περισσότερο, ανάλογα ποιος θα είναι ο πραγματικός άνθρωπος που κρύβεται πίσω από τον “Εντουάρντο Μάρτινς”. Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι πρόκειται για μια φάρσα που έκανε κάποια παρέα προκειμένου να αποκαλύψει ότι οι βασιλιάδες της ενημέρωσης είναι γυμνοί. Ειδικά απέναντι σε όσους ξέρουν να χειρίζονται το Δίκτυο.
Είναι όμως έτσι; Η απάτη του (ή των) “Εντουάρντο Μάρτινς” αποκαλύφθηκε από τα ίδια τα Μέσα που εκτέθηκαν εξαιτίας της. Και κρίνοντας από αυτά που περιγράφει το BBC, και η αφορμή για περαιτέρω έρευνα και η ίδια η έρευνα ήταν μερικά δημοσιογραφικά εργαλεία που ελάχιστα έχουν αλλάξει από καταβολής του επαγγέλματος: διαίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά, αναζήτηση πηγών, επικοινωνία, διασταύρωση στοιχείων κ.ο.κ. Ναι, κάποιοι έκαναν λάθος όμως όπως είχε πει και ο Αβραάμ Λίνκολν δεν μπορείς να κοροϊδεύεις τους πάντες για πάντα.
Το έχω γράψει και άλλοτε, και αλλού: δεν πιστεύω ότι τα ψηφιακά Μέσα έχουν αλλάξει ουσιαστικά τη δημοσιογραφία, ούτε προς το χειρότερο, ούτε προς το καλύτερο. Άνθρωποι που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τους μηχανισμούς επικοινωνίας προς όφελός τους υπήρχαν πάντοτε και αργά ή γρήγορα αποκαλύπτονται και εκτίθενται. Αν υπάρχει μια διαφορά στις μέρες (και τα Μέσα) μας, αυτή είναι ότι πλέον στην όλη διαδικασία μπορούν να συμμετέχουν και άνθρωποι που δεν είναι δημοσιογράφοι –η πραγματική δουλειά ωστόσο, εξακολουθεί να γίνεται σε μεγάλο βαθμό από τους δημοσιογράφους. Και όσο περνάει ο καιρός πείθομαι όλο και περισσότερο ότι είναι καλύτερα έτσι.
Σχόλια