Με αφορμή μια συζήτηση που παρακολούθησα προχθές μεταξύ ενός συνομωσιοφοβικού ιρλανδού και ενός προοδευτικού αμερικανού καθηγητή, αμφότερων χρόνια εκπατρισμένων στο Τόκιο, θυμήθηκα το άρθρο του Δημήτρη περί PRISM αλλά και κάτι που είχα γράψει εγώ παλιότερα ξεκινώντας από το θέμα του Snapchat και του προβλήματος με τις φωτογραφίες που δε σβήνονται αυτόματα και τα έβαλα στο πλαίσιο της ζωής στην Ιαπωνία -υπομονή: δεν πρόκειται για ένα ακόμα άρθρο σχετικά με το πόσο εξωτικά είναι τα πράγματα εδώ!
Έχω την εντύπωση ότι η Ιαπωνία πρέπει να είναι η πιο στενά παρακολουθούμενη χώρα στον κόσμο ή τουλάχιστον στον αναπτυγμένο κόσμο: οι κάμερες σε οποιοδήποτε δημόσιο σημείο είναι τόσο πολλές που από κάποιο σημείο παύεις να τις προσέχεις, ενώ ειδικά οι ξένοι όταν μπαίνουν στη χώρα δίνουν αποτυπώματα, φωτογραφίζονται και παίρνουν στο διαβατήριό τους ένα αυτοκόλλητο με QR code το οποίο μπορεί να διαβάσει ακόμα και ο πιο νέος τροχονόμος στο πιο απομακρυσμένο χωριό των νησιών. Η δε παρακολούθηση δε γίνεται κρυφά: όπου υπάρχει κάμερα, υπάρχει και ένα -συνήθως ευμέγεθες- σημείωμα το οποίο ενημερώνει σε πολύ ευγενικά ιαπωνικά ότι ο χώρος παρακολουθείται.
Παρόλα αυτά, η χώρα εξακολουθεί να έχει εγκληματικότητα -λιγότερη στους δρόμους και με αρκετά λιγότερη βία από αυτή που βλέπει κανείς σε άλλες χώρες αναλόγου μεγέθους και δύναμης αλλά αρκετή σε επίπεδο "white collar" και πολλή σε επίπεδο οργανωμένου εγκλήματος (οι διαβόητοι "γιακούζα"). Πράγμα που σημαίνει ότι τα συστήματα παρακολούθησης, τα ορατά και τα αόρατα (που σίγουρα υπάρχουν) και τα big data που συλλέγουν, δεν αρκούν για να προφυλάξουν την κοινωνία από τους "κακούς".
Διερωτώμαι λοιπόν ξανά αν τελικά όλη αυτή η ιστορία με την NSA, την παρακολούθηση και τη συλλογή πληροφοριών έχει πραγματικά κάποια βάση. Θέλω να πω, δεν αμφιβάλλω καθόλου (μα καθόλου!) ότι οι κυβερνήσεις -ή τουλάχιστον, οι οργανωμένες κυβερνήσεις- συσσωρεύουν δεδομένων, όμως αναρωτιέμαι αν έχουν άραγε αναπτυχθεί αρκετά οι μηχανισμοί επεξεργασίας των δεδομένων αυτών ώστε να μπορούν τα κέντρα εξουσίας, σκοτεινά ή μη να τα αξιοποιήσουν.
Προφανώς κάποιοι τέτοιοι μηχανισμοί υπάρχουν και προφανώς ενεργοποιούνται όταν, π.χ., ελέγχονται οι έξοδοι μιας χώρας για κάποιο επικίνδυνο πρόσωπο όμως από αυτό το σημείο μέχρι το σημείο να θεωρεί κανείς ότι αν βάλει τη φωτογραφία του στο Facebook κάποιος θα καθίσει να τη διασταυρώσει με κάποιο πολιτικό σχόλιο που έκανε στο Twitter και άρα θα βρεθεί φακελωμένος σε κάποια απίθανη υπηρεσία πολιτικού ελέγχου της Interpol, μου φαίνεται κάπως τραβηγμένη.
Σχόλια