Όπως έγραφα και το καλοκαίρι, η εννεαετής υπόθεση της δικαστικής διαμάχης μεταξύ Google, Συντεχνίας Συγγραφέων και άλλων… συναφών επαγγελμάτων με αντικείμενο το Google Books Library Project, τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου μου φαίνεται συναρπαστική∙ τη θεωρώ πολύ διαφορετική από την «πατεντολογία» που χαρακτηρίζει σχεδόν όλες τις άλλες δίκες στις οποίες εμπλέκονται οι εταιρείες του χώρου της τεχνολογίας καθώς θέτει πολύ ευρύτερα ερωτήματα που σχετίζονται άμεσα με το μέλλον της ανθρωπότητας (αν υπάρχει ακόμα κανείς που υποτιμάει το ρόλο που παίζουν η μόρφωση και η γνώση στη διαμόρφωση των κοινωνιών δεν έχει παρά να ρίξει μια ματιά στην ειδησεογραφία της τελευταίας εβδομάδας –και αναφέρομαι στην ελληνική).
Η τροπή που πήρε η συζήτηση τις τελευταίες ημέρες επιβεβαιώνει τη σημασία της συγκεκριμένης δίκης: ο δικαστής Ντένι Τσιν ο οποίος ανέλαβε την υπόθεση προ τετραετίας και ο οποίος δύσκολα θα μπορούσε να θεωρηθεί προκατειλημμένος υπέρ της εταιρείας του Μάουντεν Βιου (καθώς σε παλιότερες φάσεις είχε βγάλει αποφάσεις εναντίον της) έβαλε εχθές στο τραπέζι ένα κριτήριο που συνδέεται απευθείας με το πνεύμα του νόμου, λέγοντας ότι οι πράξεις της Google (εν προκειμένω, η ψηφιοποίηση των βιβλίων) θα πρέπει να αντιμετωπιστούν βάσει της συνολικής ωφέλειάς τους για την κοινωνία. Και με δεδομένη τη φύση του project και της εταιρείας, η «κοινωνία» στην οποία αναφέρεται ο δικαστής είναι η παγκόσμια.
Κανείς δεν αρνείται την οικονομική διάσταση του θέματος: ο εκδοτικός χώρος (και ο ευρύτερος χώρος των ΜΜΕ) από τη μια και ο χώρος της τεχνολογίας από την άλλη είναι μπλεγμένοι σε μια γενικότερη διελκυστίνδα, μέρος της οποίας είναι και η συγκεκριμένη διαμάχη, όσο και αν ο πρώτος στην παρούσα φάση δε διακρίνεται εύκολα πίσω από τις πιο… αναξιοπαθούσες ειδικότητές του. Όμως ο δικαστής, μοιάζει αποφασισμένος να δει πέρα από τη διάταση αυτή και παρότι ως τώρα έκρινε ότι εκεί η Google έχει άδικο, στη συζήτηση περί «fair use» προτείνει ότι πρέπει να δούμε τη «μεγάλη εικόνα». Υπενθυμίζεται δε, ότι στις ΗΠΑ, οι δικαστικές αποφάσεις έχουν ισχύ νόμου καθώς διαμορφώνουν προηγούμενα για μελλοντικές παρόμοιες υποθέσεις.
Οι εξελίξεις των τελευταίων 30 χρόνων έχουν φέρει τις εταιρείες τεχνολογίας σε ένα σημείο που θυμίζει κάπως τις φαρμακοβιομηχανίες: σαφώς το κέρδος είναι ο λόγος ύπαρξής τους, όμως το αγαθό το οποίο διαχειρίζονται για να φτάσουν στο κέρδος είναι ζωτικής σημασίας για όλο και περισσότερους ανθρώπους –και θα γίνει τέτοιο για ακόμα περισσότερους, όσο η ανάπτυξη θα περιλαμβάνει και χώρες που ως τώρα βρίσκονται εκτός παιχνιδιού. Είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρο λοιπόν ότι ορισμένοι φορείς εξουσίας αρχίζουν να υπογραμμίζουν την ηθική που οφείλει να υπάρχει στο παιχνίδι αυτό∙ προσωπικά τα μόνα που ελπίζω είναι να συνεχίσουν να το κάνουν και να βρουν μιμητές και αλλού.
Σχόλια