Όπως όλοι όσοι γράφουν, έχω κι εγώ μια σχέση αγάπης-μίσους με τα κλισέ. Από τη μια αναγνωρίζω τη χρησιμότητά τους -είναι κάτι σαν το σφυρί ή την πένσα στην εργαλειοθήκη της επικοινωνίας- αλλά από την άλλη δεν μπορώ να αγνοήσω τους περιορισμούς τους: χάριν απλούστευσης, συχνά αφήνουν πολλά περιθώρια για παρανοήσεις και χρησιμοποιούνται ακόμα και από ανθρώπους που δεν έχουν ιδέα για τι πράγμα μιλάνε προκειμένου να δικαιολογήσουν ακόμα και διαμετρικά αντίθετες απόψεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μια έκφραση που ξαναδιάβασα για πολλοστή φορά προχθές σε μια συνέντευξη στελέχους εταιρείας τεχνολογίας -δυστυχώς έχασα το link αλλά δεν έχει τόση σημασία καθώς πρόκειται για ένα ακόμα τέτοιο κλισέ: στα επόμενα χρόνια, λόγω της όλο και μεγαλύτερης διείσδυσης των υπολογιστών και των δικτύων στη ζωή μας, η γνώση προγραμματισμού θα υποκαταστήσει σε σημασία τη γνώση γραφής και ανάγνωσης.
Είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς το σκεπτικό πίσω από μια τέτοια δήλωση -ειδικά αν έχει κάποια σχέση με την τεχνολογία έστω και αν αυτή περιορίζεται στην παρατήρησή της: οι μηχανές μας δεν έχουν νου και ο προγραμματισμός είναι ο μόνος τρόπος για να αποκτήσουν κάτι που τον πλησιάζει. Γνωρίζοντας να τις προγραμματίζει κανείς, τις ελέγχει απόλυτα, τις μετατρέπει από κομμάτια πλαστικού σε προέκταση της θέλησής του.
Αυτό που αγνοούν όσοι χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη υπερβολή, ωστόσο είναι ότι το ίδιο αποτέλεσμα έχει και πάνω στον άνθρωπο η γραφή και η ανάγνωση και κατ' επέκταση η μόρφωση και η καλλιέργεια: τον μετατρέπουν από ένα κουβάρι ενστίκτων και επιθυμιών σε ένα όν που μπορεί να μαθαίνει, να δημιουργεί και να εξελίσσεται* από μια άποψη, και όχι πολύ στενή, η γλώσσα, γραπτή και προφορική είναι ο δικός μας κώδικας προγραμματισμού!
Οι άνθρωποι οδηγούν αυτοκίνητα επί περισσότερο από έναν αιώνα και ελάχιστοι από αυτούς γνωρίζουν πώς να τα σχεδιάσουν ή να τα κατασκευάσουν -κάποιοι έχουν μια βασική γνώση μηχανικής αλλά αυτή εξαντλείται στο πώς να τα οδηγούν έτσι ώστε να μην τα βλάπτουν και, ίσως, να αναγνωρίσουν κάποιες από τις πιο συνηθισμένες βλάβες τους. Ακόμα και πολύ καλοί και έμπειροι οδηγοί δεν μπορούν να διαβάσουν το ηλεκτρολογικό διάγραμμα του αυτοκινήτου τους όμως αυτό δεν τους επηρεάζει στο ελάχιστο να επωφελούνται από αυτό.
Κάτι ανάλογο ισχύει -και θα ισχύει- για τις γλώσσες προγραμματισμού: θα παραμείνουν αντικείμενο μελέτης για τους ταλαντούχους ανθρώπους που μας προσφέρουν -έναντι αντιτίμου ή δωρεάν- τα εργαλεία για να κάνουμε τους υπολογιστές μας να κάνουν αυτό που θέλουμε. Και οι άνθρωποι αυτοί θα συνεχίσουν να δημιουργούν χρησιμοποιώντας τις γιατί αυτό επέλεξαν να κάνουν* το επέλεξαν όταν πήγαν στο σχολείο και όταν έμαθαν αρκετή γραφή και ανάγνωση ώστε να καταλάβουν τη σημασία που έχει κάτι τέτοιο -για τον εαυτό τους και για ολόκληρο τον κόσμο.
Σχόλια