Για το τέλη της επόμενης χρονιάς εκτιμάται ότι θα είναι δυνατή η πραγματοποίηση ηλεκτρονικών πληρωμών μέσω smartphones σε ευρεία κλίμακα στην Ελλάδα. Και αν αυτοί οι σχεδόν 18 μήνες φαντάζουν μεγάλο χρονικό διάστημα, η πραγματικότητα δείχνει ότι οι ελληνικές τράπεζες δείχνουν διατεθειμένες να προχωρήσουν αρκετά γρήγορα όσον αφορά τη διάθεση των πληρωμών μέσω κινητών τηλεφώνων, παράλληλα με την προώθηση των ανέπαφων συναλλαγών, οι οποίες διατίθενται ήδη από αρκετές τράπεζες. Η Ελλάδα είναι αρκετά πίσω στον τομέα των ηλεκτρονικών πληρωμών αλλά την ίδια στιγμή το ποσοστό διείσδυσης των κινητών τηλεφώνων είναι σε σχετικά υψηλά επίπεδα, οπότε τα smartphones μπορούν να βοηθήσουν στην ταχύτερη αύξηση της χρήσης των ηλεκτρονικών πληρωμών και στη χώρα μας.
Άλλωστε, αυτή την περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη ή πρόκειται να ξεκινήσουν άμεσα πιλοτικά προγράμματα από όλες τις συστημικές τράπεζες σε συνεργασία και με τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, που αποτελούν το νέο “παίκτη” στο τοπίο των πληρωμών.
Χαρακτηριστικό της διάθεσης που υπάρχει είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες (Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα και Eurobank) έχουν καθίσει -εδώ και αρκετούς μήνες- στο ίδιο τραπέζι με τις τρεις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας (Cosmote, Vodafone και Wind) προκειμένου να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες και να προχωρήσει το θέμα των συναλλαγών μέσω κινητών τηλεφώνων.
Όπως σημείωσε σε χθεσινή -σχετική με το θέμα- ενημερωτική συνάντηση, ο γενικός διευθυντή της MasterCard για την Ελλάδα, την Κύπρο και την Μάλτα, Αθανάσιος Γεραμάνης, η έλευση των συναλλαγών μέσω κινητών αλλάζει σημαντικά τα δεδομένα όσον αφορά την “αλυσίδα” στο χώρο των ηλεκτρονικών πληρωμών με την εμφάνιση νέων “παικτών” όπως είναι οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Ο ρόλος των τελευταίων είναι ιδιαίτερα σημαντικός ιδίως αν χρησιμοποιηθεί το μοντέλο όπου η SIM κάρτα του smartphone χρησιμοποιείται για την εξασφάλιση της ασφάλειας των συναλλαγών. Σημειωτέον πως υπάρχει και ένα άλλο μοντέλο, αυτό της τεχνολογίας εξομοίωσης καρτών (host card emulation – HCE), όπου τα στοιχεία της κάρτας και των συναλλαγών φιλοξενούνται με ασφάλεια στο cloud, αντί της κάρτας SIM. Κάτι που σημαίνει ότι ουσιαστικά δεν απαιτείται η εμπλοκή των παρόχων κινητής τηλεφωνίας. Όμως, οι προδιαγραφές γι' αυτό το μοντέλο δεν έχουν ακόμη πλήρως καθοριστεί.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συσκευή να υποστηρίζει την τεχνολογία NFC που χρησιμοποιείται και στις κάρτες ανέπαφων συναλλαγών. Η MasterCard έχει πιστοποιήσει περίπου 80 συσκευές μέχρι στιγμής, αριθμός που αυξάνεται διαρκώς.
Το βασικό ζητούμενο όσον αφορά την ελληνική αγορά είναι ότι η επιλογή του αποκαλούμενου Trusted Service Manager (TSM), δηλαδή του παρόχου εκείνου που θα βρίσκεται μεταξύ της εκδότριας τράπεζας και της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας και θα διασφαλίζει ότι μία συναλλαγή γίνεται από τον “σωστό” καταναλωτή. Σε ορισμένες χώρες, ο TSM που χρησιμοποιούν οι εταιρείες κινητής είναι διαφορετικός από αυτόν των τραπεζών και γενικότερα υπάρχουν διάφορα μοντέλα, τα οποία εξετάζονται αυτή την περίοδο από τις ελληνικές τράπεζες και τις εταιρείες κινητής. Τη σχετική έρευνα αγοράς, όπως αναφέρουν πληροφορίες, έχει αναλάβει η εταιρεία συμβουλευτικών υπηρεσιών Planet με τις ίδιες πηγές να αναφέρουν ότι 11 εταιρείες (μεταξύ των οποίων ονόματα όπως η Gemalto, η Verifone και η Mastercard) εξεδήλωσαν ενδιαφέρον προκειμένου να συμμετάσχουν στην διαδικασία που τελικώς θα επιλεγεί. Ανάλογα με το χρόνο στον οποίο θα καθοριστεί το μοντέλο για τον TSM θα πραγματοποιηθεί και η εμπορική διάθεση των κινητών συναλλαγών. Με βάση τις εκτιμήσεις, απαιτούνται περίπου 12 μήνες από τη στιγμή της επιλογής προκειμένου να είναι διαθέσιμες οι σχετικές υπηρεσίες.
Mobile Wallet
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο στις κινητές πληρωμές είναι το αποκαλούμενο ψηφιακό ή κινητό πορτοφόλι (mobile wallet).
Ουσιαστικά, στις κινητές πληρωμές αυτό που γίνεται είναι ότι οι κάρτες (χρεωστικές, πιστωτικές ή προπληρωμένες) “μεταφέρονται” σε ψηφιακή μορφή στο smartphone. Οι καταναλωτές είναι λογικό ότι δεν θέλουν να έχουν διαφορετικές εφαρμογές (apps) για τις κάρτες της κάθε τράπεζας που χρησιμοποιούν, οπότε το ερώτημα είναι ποιος θα ελέγχει την εφαρμογή που θα λειτουργεί ως πορτοφόλι για όλες τις κάρτες του χρήστη.
Σύμφωνα με τον κ. Γεραμάνη, το μοντέλο στο εξωτερικό που δείχνει να έχει τη μεγαλύτερη αποδοχή είναι η κάθε τράπεζα να έχει το δικό της κινητό πορτοφόλι, στο οποίο, όμως, να είναι δυνατή η “φόρτωση” και καρτών άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και ο καταναλωτής να είναι αυτός που κάνει την επιλογή.
Πιλοτικά προγράμματα στην Ελλάδα
Στη χώρα μας, το μόνο πιλοτικό πρόγραμμα για την πραγματοποίηση μέσω συναλλαγών που έχει ανακοινωθεί επισήμως είναι αυτό της Alpha Bank με τη Vodafone σε συνεργασία με τη Visa Europe και τη First Data. Αντίστοιχο πρόγραμμα πρόκειται, σύμφωνα με πληροφορίες, να ξεκινήσει εντός των επόμενων εβδομάδων η Τράπεζα Πειραιώς με τη Wind και τη Mastercard. Παράλληλα, και η Eurobank ετοιμάζεται να ξεκινήσει το δικό της πρόγραμμα σε συνεργασία με την Cosmote και τη Mastercard. Όσον αφορά την Εθνική Τράπεζα, οι πληροφορίες κάνουν λόγο για κινήσεις εντός του 2014, χωρίς, όμως, να διευκρινίζεται αν θα κινηθεί ταυτόχρονα τόσο στο κομμάτι των κινητών συναλλαγών όσο και σε αυτό των ανέπαφων συναλλαγών.
Οι συμμετέχοντες στα πιλοτικά προγράμματα κινητών συναλλαγών μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις συσκευές στα περίπου 5000 σημεία πώλησης σε ολόκληρη την Ελλάδα που υποστηρίζουν την πραγματοποίηση συναλλαγών με κάρτες ανέπαφων συναλλαγών (contactless cards), οι οποίες αποτελούν το ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ των “κλασικών” καρτών και των πληρωμών μέσω κινητών τηλεφώνων. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν περίπου 130.000 κάρτες ανέπαφων συναλλαγών με τη Eurobank να είναι αυτή που προωθεί περισσότερο τη συγκεκριμένη τεχνολογία και να ακολουθούν η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, σκοπεύει μέχρι το τέλος του έτους να έχει “μετατρέψει” το 50% του χαρτοφυλακίου των καρτών της σε ανέπαφες. Η εκτίμηση είναι πως στο τέλος του 2014 θα υπάρχουν περίπου 250.000 κάρτες ανέπαφων συναλλαγών.
Σχόλια