’Οπου…πολλά κεράσια, κράτα και μικρό καλάθι

Οσοι διαβάζουν τούτη τη στήλη, ίσως θυμούνται, ότι ξεκίνησα να γράφω για την επιχειρηματικότητα, προσπαθώντας να δώσω ερεθίσματα και καινοτομικά παραδείγματα. Είχα και έχω την ελπίδα, ότι θα βοηθηθούν κάποιοι (δεν ξέρω πόσοι είναι) που έχουν μικρή εμπειρία ή δεν εκπαιδεύτηκαν (στο business, marketing, communication, value creation planning) ώστε να τολμήσουν, να κάνουν ένα βήμα εμπρός και να δημιουργήσουν την επιχείρησή τους. Δυστυχώς η (ενοχοποιημένη μέχρι σήμερα) επιχειρηματικότητα και οι πολυδιάστατες προκλήσεις της δεν είναι αρκετά γνωστές στην Ελλάδα μας, ούτε λες ότι κανείς εκπαιδεύεται πραγματικά για αυτές. Επίσης όπως είχα πει στο πρώτο Ideacast for GR startups, δεν γράφω από προσωπικό συμφέρον, δεν δεν έχω δικό μου business offer που ψάχνει πελάτες. Φαίνεται όμως ότι δεν είναι όλα τα πράγματα τόσο αγνά!

Ωπα! “Γιατί το λές αυτό; Δεν βλέπεις; Παντού τριγύρω γίνονται τόσα πράγματα για την επιχειρηματικότητα! Εκδηλώσεις, ανακοινώσεις, ομιλίες, χορηγίες, μελέτες, ευρωπαϊκά προγράμματα, νέα funds.... Εχει αρχίσει και γίνεται μεγάλος ντόρος, facebook events, νέα sites, τριήμερα, διήμερα, ανακοινώσεις επενδυτικών σχημάτων. Γιατί το λες;”

Είναι αλήθεια, έχουν ανέβει παρα πολύ τα ντεσιμπέλ για την επιχειρηματικότητα. Ολο και πιο πολύ και κάθε μέρα. Αυτό είναι αλήθεια. Αλλά είναι απλά το νέο hype; Μια ακόμη μόδα που ήρθε; Το άγχος μας μιλάει, ή υπάρχει κάποιο πρακτικό και Εθνικά μελετημένο σχέδιο; Ισχυροποιούνται πραγματικά οι κοινότητες; Μα τότε γιατί είναι ακόμη τόσο λίγες οι τελικές προσπάθειες; Τις τελευταίες εβδομάδες βγήκαν 10 διαφορετικά δελτία Τύπου σχετικά με την επιχειρηματικότητα, 4-5 events και 2 ή 3 νέα site. Μα τότε γιατί ακόμη δεν έχουμε δει συνεργασίες μεταξύ μικρών, μεγάλων επιχειρήσεων και νέων ειδικοτήτων σε τομείς που η Ελλάδα υστερεί σε συνεργασίες και εξαγωγές; Γιατί όλοι αυτοί οι φορείς μάθησης και έμπνευσης δεν φέρνουν κοντά παλιές και νέες αγορές;  

Θα μου πείτε, υπάρχει και το ΕΣΠΑ... Θα πάρουν όμως τα χρήματα καινοτομικές επιχειρήσεις ή κάποιοι “τοποθετημένοι”; Είδατε την Πολιτεία να ανακοινώνει σε ποιούς τομείς θα “επενδύσει” στα επόμενα χρόνια, μετά και το ΕΣΠΑ; Η μήπως τελικά το ΕΣΠΑ γίνει η βοήθεια όλων όσων έχασαν αντίληψη και ρόλο “κύρους” ή/και δουλειές από το παρελθόν (σύμβουλοι, πανεπιστημιακοί, καθηγητές, τεχνικοί έργων, δικηγορικά γραφεία, τράπεζες); Υπάρχει πιθανότητα να μην ενδιαφέρονται για τις νέες επιχειρήσεις, τη μακροχρόνια αλλαγή της χώρας και τον επαναπροσανατολισμό των αγορών μας; Μπορεί να μη νοιάζονται για το ταλέντο της χώρας, αλλά να υπάρχει κίνδυνος να ετοιμάζουν τίποτε “παρεάκια” να ελέγξουν αγορές, διαδικασίες, προϋπολογισμούς;

Τώρα να σας πω την αλήθεια, τα αναρωτιέμαι όλα αυτά χωρίς να ξέρω.Τα σκεφτομαι, γιατί φοβάμαι μήπως το νέο “χρηματιστήριο” (αυτό του 2000) ...έχει μορφή κύμματος …δροσιάς (με τις επερχόμενες χρηματοδοτήσεις) και μετά πάλι στο μηδέν. Φοβάμαι μήπως μετά το επικείμενο κύμα επιδοτήσεων / funds (και μετά των συναφών υπερτιμολογήσεων), μην μείνουμε στα ίδια, αγκαλιασμένοι και “γυμνοί” (γυμνοί-μεταφορικά=να μην έχουμε δημιουργήσει βαθιά τομή στην παραγωγή νέου competence της χώρας και σε νέες εξαγωγικές αγορές).

Η αλήθεια είναι ότι ο χρόνος πιέζει και η κοινωνική ένταση πιέζει την Κυβέρνηση να βάλει χρήματα στην αγορά. Αλλά επιτρέψτε μου να έχω επιφυλάξεις. Οταν θέλεις να αλλάξεις και να κάνεις μεγάλο Impact, λειτουργείς διαφορετικά. Καλείς όλους τους τομείς που ξέρεις ότι πρέπει να στοχεύσεις (εξαγωγείς, tech startups, βιολογικές καλλιέργειες ονομασίας προέλευσης, μεταποιητικές, ενέργεια, τουρισμό) και τους λες ότι, θα δώσω χρήματα σε κοινοπραξίες, με αποκλειστικό αντικείμενο την εξωστρεφή δράση. Ούτε ευρώ για την εσωτερική αγορά. Δεύτερον, δεν επιδοτώ βασικές υποδομές (τηλέφωνα, TV set, αύξηση κλινών τουρισμού κλπ), γιατί δεν είμαι συνέταιρος με αυτόν που δεν τα έφτιαξε σωστά. Επιδοτώ και χρηματοδοτώ εμπορικές συμφωνέις και αντιπροσωπείες προς το εξωτερικό, από app developer έως μεγάλο πάρκο φωτοβολταϊκών. Μόνον έτσι, θα γυρίσει η οικονομία προς τα έξω και θα υποχρεωθούν οι συμμετέχουσες εταιρίες να έχουν σχέδιο με αποτέλεσμα. Τέλος, λες σαν Κυβέρνηση, ότι κινητροποιείς αυτούς που θα πετύχουν και για αυτό τους δίνεις ένα σημαντικό όφελος στο τέλος της περιόδου χρηματοδότησης. Επίσης, φωνάζεις τα επιμελητήρια και ζητάς δημόσια και δεσμευτικά να ορίσουν αμισθί επαγγελματικά στελέχη -ακόμη και μέσα από τις κοινοπραξίες- για να συμβουλέψουν και να παρακολουθούν με ευθύνη το επιχειρηματικό σχέδιο δείνα. Και όλα αυτά δημόσια, δεσμευτικά, προτρεπτικά. Μετά από όλα αυτά βάζεις και ένα ποιοτικό κριτήριο: στις κοινοπραξίες που θα χρηματοδοτήσεις, απαιτείς να είναι συνενώσεις μεγάλων και μικρών νεοφυών εταιριών για να: α) μοιράσεις οικονομικούς πόρους σε πολλούς, β) ενώσεις το έμπρακτο competence της μεγάλης με τον ενθουσιασμό της μικρότερης και γ) έχεις μετά στελέχη που θα αποκτήσουν νέα εμπειρία.

Αν δεν γίνουν αυτά, φοβάμαι, ότι δεν θα έχει μόνιμη αποτελεσματικότητα το ΕΣΠΑ, αλλά θα είναι απλώς μια ανάσα, μια ένεση που θα καταπραϋνει το δομικό μας πρόβλημα. Για όλα αυτά ακριβώς φοβάμαι ότι η ανερχόμενη σκηνή επιχειρηματικότητας και ο θόρυβος που κάνουν κάποιοι “παίκτες” της κρύβει αρκετούς κινδύνους και ίσως μικρά αποτελέσματα. Καμμιά φορά, σκέφτομαι, μοιάζει σαν να ξεκίνησε ένα μεγάλο πανηγύρι, με αγκαλιές, γιορτές, τραγούδια. Και στήνονται τα μαγαζάκια τριγύρω...εκατοντάδες φορείς, ενώσεις, οργανισμοί, εταιρίες, σύμβουλοι τριγύρω. Για παράδειγμα τα μεγάλα hedge funds των JPMorgan, EMSO, Lonenstar, Baueost, VR Capital, Alden Capital, Prince Capital, Gramercy, Observatory Capital και Cavenham που επισκέφτηκαν πρόσφατα την Ελλάδα, συναντήθηκαν με μεγάλες εταιρίες και ...τράπεζες, και ...χρηματιστηριακούς αναλυτές... Πως οι τράπεζες που ανακοινώνουν τη “στήριξη της επιχειρηματικότητας” (sic) το κάνουν, ενώ θα συγχωνευθούν ή μπορεί να μην πετύχουν την ανακεφαλοποίησή τους ...πως δίνουν ελπίδα στην επανεκίννηση της αγοράς; Νομίζω ότι πρέπει οι νέοι επιχειρηματίες, οι καλοί άνθρωποι, όλοι όσοι έχουν λίγη ακόμη ηθική, όλοι οι μέντορες, όλοι οι event organizers να προσέξουν σαν τα μάτια τους το κοινωνικό και ανθρώπινο έργο που κάνουν. Να συνεχίσουν να βοηθούν όλοι όπως μπορούν, χωρίς όμως να εξυπηρετηθεί η προσωπική, επιχειρηματική, image ατζέντα οποιουδήποτε εξυπνο-πουλιού. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί.

Με κίνδυνο λοιπόν να μην με καλέσουν για μέντορα, να μη με χώσουν σε επενδυτικά projects, να μη με βάλουν σε επιτροπές για την επιχειρηματικότητα ....σας λέω ότι γίνονται πράγματι πολλά τον τελευταίο καιρό για την επιχειρηματικότητα αλλά... Ισως μάλιστα γίνονται και περισσότερα από ότι επιτρέπει το δυναμικό της χώρας ή οι συνθήκες. Μακάρι να φέρουν αποτελέσματα.

Προς ενημέρωσή σας ακολουθούν οι “παίκτες” του Ελληνικού business making (είναι τόσοι πολλοί που θα ζήλευε τόσες δυνάμεις μαζεμένες ακόμη και η Καλιφόρνια):

1.    Φορείς και Ενώσεις για την επιχειρηματικότητα

(αναφέρονται όσοι έκαναν πρόσφατα έστω και μία ανακοίνωση για την επιχειρηματικότητα)

2.    Μέσα ενημέρωσης που αναφέρονται συχνά την επιχειρηματικότητα

3.    Χώροι, εκδηλώσεις, και υπηρεσίες σχετικές με την επιχειρηματικότητα

(αναφέρονται όσοι έχουν αναφερθεί σε πρόσφατα δημοσιεύματα)

4.    Εταιρίες που υποστηρίζουν σχετικές εκδηλώσεις

5.    Ευρωπαϊκά, Κρατικά, Ιδιωτικά προγράμματα ανάπτυξης επιχειρηματικότητας

6.    Νέες επιχειρήσεις που προβλήθηκαν το τελευταίο 6μηνο

Παρά τους φόβους μου εύχομαι να γεννηθούν τόσες επιχειρήσεις ώστε να καλύψουν το ουσιαστικό έλλειμμα της χώρας. Εύχομαι να φτιαχτούν τόσες πολλές εταιρίες με Ελληνική έδρα, που να ξανανιώσουμε ‘αέρα και ενέργεια’. Εύχομαι να βρουν νέα παιδιά δουλειά και να γίνουν πρεσβευτές της αλλαγής, εκπαιδευόμενοι στα νέα επιχειρησιακά μοντέλα. Εύχομαι να μην μπορέσουν να ξανακάνουν αφαίμαξη ταλέντου, χρημάτων και ιδεών όσοι έφεραν τη χώρα 20 χρόνια πίσω.

Εύχομαι να διαψευστεί το tweet του Γρηγόρη Φαρμάκη “Το ΕΣΠΑ θα καταπολεμήσει την ανεργία. Των χιλιάδων «συμβούλων διαχείρισης» που πέρασαν δύσκολα χρόνια”.

Stay tuned, Τάσος