Μια από τις συνηθέστερες συζητήσεις περί τεχνολογίας που έχω με τον φίλο μου τον Χάρη είναι σχετικά με τις εφαρμογές της στον τομέα της ιατρικής –όπως και πολλοί άνθρωποι, ο Χάρης (συνομήλικός μου και ικανότατος χρήστης υπολογιστών από 30ετίας –μάλιστα κάποτε και υπάλληλος σε μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες του χώρου) θεωρεί ότι η τεχνολογία θα μπορούσε να έχει λύσει όλα τα προβλήματα της ιατρικής αν δεν υπήρχε το πρόβλημα ότι η μερίδα του λέοντος του R&D πηγαίνει στην αμυντική βιομηχανία και/ή το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα, αρχικά το αμερικανικό και εν συνεχεία το διεθνές. Και παρά τις φιλότιμες προσπάθειές μου να επισημάνω ότι από την εποχή του Web 2.0 ίσως έχει αρχίσει μια αλλαγή στη συγκεκριμένη ισορροπία, δεν έχω καταφέρει να τον πείσω.
Ειδήσεις όπως αυτή που δημοσίευσαν εχθές οι “New York Times” ωστόσο, πιστοποιούν –ή έτσι νομίζω τουλάχιστον!- ότι μάλλον έχω δίκιο: πριν από λίγο καιρό, η Google ανακοίνωσε ότι θα συνεργαστεί με το αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας σε ένα σχέδιο με την ονομασία “Project Maven” και το οποίο έχει ως αντικείμενο την επεξεργασία των τεράστιων όγκων δεδομένων από φωτογραφίες και βίντεο που συγκεντρώνουν (κυρίως) τα στρατιωτικά ντρον. Και μερικές μέρες μετά, περισσότεροι από 3.100 εργαζόμενοι στην εταιρεία, συνυπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή προς τον Σουντάρ Πιτσάι ζητώντας του να αποσύρει τη συμμετοχή της από το πρότζεκτ.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Google απάντησε επίσημα στην εφημερίδα λέγοντας ότι κάθε αμυντική εφαρμογή εγείρει πολύ σοβαρές συζητήσεις, ότι η συγκεκριμένη εμπλοκή δε σχετίζεται με επιθετική δράση, ότι το Πεντάγωνο χρησιμοποιεί λογισμικό αναγνώρισης αντικειμένων που είναι διαθέσιμο σε όλους τους χρήστες του Google Cloud και ότι το ζητούμενο είναι να σωθούν ζωές. Βεβαίως η ίδια η σύμβαση που έχει υπογράψει με το υπουργείο (ως υπεργολάβος: ο εργολάβος είναι η εταιρεία ECS Federal τακτικός συνεργάτης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ ειδικά σε στρατιωτικά θέματα) δε δόθηκε στη δημοσιότητα όμως το θέμα έχει κάνει τον γύρο του κόσμου.
Και αυτό ακριβώς είναι το σημείο που θεωρώ ότι έχει σημασία –για την ακρίβεια το πρώτο από τα δύο: η συνεργασία της Google με το Πεντάγωνο δίνεται στη δημοσιότητα από το ίδιο το Πεντάγωνο (βλ. το λινκ παραπάνω), ένας μεγάλος αριθμός εργαζόμενων αντιδρά και αυτό γίνεται επίσης γνωστό και όχι χάρη σε κάποια αντεργκράουντ πηγή και η Google απαντάει επίσης δημόσια. Ήτοι, ζούμε σε μια εποχή που ακόμα και θέματα που σχετίζονται με το στρατιωτικό R&D φτάνουν στη δημοσιότητα. Και ναι, δεν είμαι τόσο αφελής να πιστεύω ότι φτάνουν όλα όμως και μόνο το γεγονός ότι κάποια φτάνουν, δείχνει κατά τη γνώμη μου ότι η δύναμη του στρατιωτικό-βιομηχανικού συμπλέγματος ίσως να μην είναι αυτή που ήταν έστω και πριν από 20 χρόνια.
Το δεύτερο σημείο έχει να κάνει με την ηθική του πράγματος (και εν πολλοίς είναι συνέπεια του παραπάνω): μια εταιρεία τεχνολογίας εμπλέκεται σε ένα σχέδιο του Υπουργείου Άμυνας και ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων αντιδρά προκαλώντας αν όχι την απόσυρση της εταιρείας από το σχέδιο αλλά τουλάχιστον την έκθεση της συμμετοχής της σε κοινή θέα –και, ενδεχομένως, την αλλαγή των όρων με τους οποίους θα συνεχιστεί η συμμετοχή. Ή ίσως και, τελικά, την απόσυρσή της. Στον κόσμο στον οποίο μεγάλωσα (και, υπενθυμίζω, δεν είμαι 104 ετών!) τον κόσμο του Ψυχρού Πολέμου και της διαρκούς αντιπαράθεσης μεταξύ ΝΑΤΟ και Συμφώνου της Βαρσοβίας, το παραπάνω θα ήταν σενάριο επιστημονικής φαντασίας!
Εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο Χάρης έχει δίκιο: η βιομηχανία της τεχνολογίας θα μπορούσε να κάνει πολύ περισσότερα στον τομέα της υγείας και της θεραπείας των ασθενειών που μαστίζουν την ανθρωπότητα. Όμως εξακολουθώ να πιστεύω και ότι ο κύριος λόγος που δεν τα κάνει, δεν είναι η καθυστέρηση που προκαλεί η υποχρέωσή της από τους στρατιωτικούς να θέσουν την αιχμή της στην υπηρεσία τους: ειδικά οι εταιρείες της που έχουν γίνει κορυφαίες τα τελευταία 20 χρόνια έχουν, πιστεύω, μια πολύ καλύτερη ηθική πυξίδα από τους προκατόχους τους –μάλλον κάτι άλλο φταίει που ακόμα δεν έχουν βρει έναν επαρκή τρόπο για να αντιμετωπίσουν τον καρκίνο...
(*) Η πρώτη φράση της επιστολής των εργαζομένων της Google
Σχόλια